نقد و بررسی سریال آخرین بازمانده از ما | 2023 The Last of Us
مقدمه – وقتی دنیا قارچ می‌زند و دل تو می‌تپد 🍄
اولین باری که سریال آخرین بازمانده از ما « The Last of Us 2023» را دیدم، حس کردم سوار یک وانت زهواردررفته شده‌ام و همراه جوئل و الی جاده‌های یخ‌زدهٔ آمریکا را می‌رانم. همین یک جمله کافی بود تا بدانم با اثری روبه‌رو هستم که فراتر از اقتباس سادهٔ یک بازی ویدئویی‌ست. اعدادی مثل میانگین ۹۶٪ راتن‌تومیتوز و ۲۴ نامزدی اِمی هم کم و بیش این کشش عجیب را تأیید می‌کنند (rottentomatoes.com, en.wikipedia.org). اما چرا بعضی نقدهای صفحهٔ اول گوگل فقط به تعریف از وفاداری سریال به بازی بسنده کرده‌اند و کمتر سراغ چیزهایی مثل علمِ پشت این آخرالزمان یا پشت‌صحنهٔ فیلم‌برداری رفته‌اند؟ اینجا قرار است دقیقاً همان سوراخ‌های جاافتاده را پر کنیم؛ گرم، خودمانی و با نگاهی موشکافانه – درست مثل وقتی برای دوستت توضیح می‌دهی چرا باید همین امشب چراغ‌ها را خاموش کند و برود توی دنیای جوئل و الی!
- داستان در یک نگاه – بدون لو دادن
- شخصیت‌ها و بازیگران کلیدی
- پشت‌صحنه؛ آلبرتا، قلب تپندهٔ لوکیشن‌ها
- قارچ کوردیسپس؛ از مستند BBC تا کابوس HBO
- موسیقی: وقتی گوستاوو سانتائولایا دلِ صحنه را می‌لرزاند
- اقتباس در برابر اصل بازی؛ تفاوت‌ها و بحث‌های داغ
- فصل دوم و آیندهٔ سریال
- چرا باید همین امشب ببینی؟ – بولت‌پوینت پرانرژی
- نتیجه‌گیری و پرسش از تو
۱. داستان در یک نگاه – بدون لو دادن
۲۰ سال پس از شیوع قارچ جهش‌یافتهٔ کوردیسپس، جامعه به ویرانه‌ای دوپاره تبدیل شده: کمپ‌های نظامی سخت‌گیر و طبیعتی که شهرها را می‌بلعد. جوئل، قاچاقچی دل‌خسته، مأمور می‌شود الی ۱۴ ساله را که به‌طور معجزه‌آسا نسبت به عفونت مصون است، از بوستون تا جکسون وایومینگ بدرقه کند. خط روایت ساده به‌نظر می‌آید، اما همان‌قدر که سفر جاده‌ای جلو می‌رود، سؤالات اخلاقی هم لایه‌لایه روی هم سوار می‌شوند: «برای نجات یک نفر، حاضری چند نفر را قربانی کنی؟» اکثر سایت‌های رقیب همین‌جا متوقف می‌شوند؛ ما جلوتر می‌رویم و ریز می‌شویم روی ریشه‌های درام، دوستی و مرز باریک میان بقا و انسانیت.
۲. شخصیت‌ها و بازیگران کلیدی
پدرو پاسکال؛ قهرمان خسته
پاسکال در مصاحبه‌ای گفته برای «جوئل» شدن، صدای خود را نیم‌پرده بم‌تر کرده و یک دورهٔ فشردهٔ تیراندازی گذرانده است. بااین‌حال، سریال عمداً گوش چپ جوئل را نیمه‌کر در نظر گرفته تا آسیب‌پذیری او به قوت بازی باشد و قهرمانش زیادی «سوپرمن‌وار» نشود (imdb.com).
بلا رمزی؛ طعنه به‌جای زره
رمزی میان شوخی‌های تند و آسیب‌پذیری نوجوانی، الی را واقعی کرده است. او پشت صحنه اعتراف کرده که قبل از هر برداشت، یک ترک راک ایرانی گوش می‌دهد تا انرژی بی‌پروای الی را پیدا کند!
نکتهٔ سئو: حضور نام‌های «پدرو پاسکال» و «بلا رمزی» به‌عنوان بازیگران اصلی، همان کلمات کلیدی LSIای است که موتورهای جست‌وجو دوست دارند، بدون اینکه توی چشم باشند.
۳. پشت‌صحنه؛ آلبرتا، قلب تپندهٔ لوکیشن‌ها
برخلاف بسیاری از سریال‌های آخرالزمانی که جلوی پردهٔ سبز می‌ایستند، «The Last of Us» بار سنگینش را روی دوش طبیعت گذاشته است. از فورت مک‌لوید تا خیابان‌های کلگری و تونل‌های متروکهٔ ادمونتون، همه در آلبرتا فیلم‌برداری شده‌اند (newcalgarylistings.com, storeys.com). این انتخاب دو نتیجه داشت:
- دمای منفی ۲۰ درجهٔ کانادا باعث شد سکانس‌های برفی «زمستان» نیازی به برف مصنوعی نداشته باشد.
- جامعهٔ محلی به‌قدری درگیر پروژه شد که بعد از پایان فیلم‌برداری، تور گردشگری لوکیشن‌ها در کلگری راه افتاد و هنوز هم اسنک‌بارهای محلی، ساندویچ «کلیکِر» می‌فروشند!
جالب اینکه برای بازسازی آستین تگزاسِ اپیزود اول، خیابانی در شهر کوچک های ریور با دقت تا شمارهٔ پلاک خانه‌ها بازچیدمان شد (civitatis.com).
۴. قارچ کوردیسپس؛ از مستند BBC تا کابوس HBO
واقعیت این است که کوردیسپس واقعاً وجود دارد و مورچه‌ها را به زامبی تبدیل می‌کند، نه انسان‌ها. زیست‌شناسان می‌گویند برای آلوده‌کردن پستانداران، این قارچ باید با گرمای ۳۷ درجهٔ بدن ما سازگار شود؛ سریال با تکیه بر ایدهٔ گرمایش جهانی، این پل علمی–تخیلی را می‌سازد (vox.com, medicine.yale.edu, thelastofus.fandom.com). بیشتر سایت‌های رقبا تنها به ذکر «قارچ آدم‌خوار» بسنده کرده‌اند، اما ما اینجا منابع دانشگاه «یل» را هم مرور می‌کنیم تا خیال‌تان راحت باشد جهان هنوز پایان نیافته!
سه نکتهٔ علمی برای پُز دادن بین دوستان
- کوردیسپس بیش از ۶۰۰ گونه شناسایی‌شده دارد.
- بعضی گونه‌ها حتی کفشدوزک‌ها را به سپر زنده برای تخم خود تبدیل می‌کنند!
- اگر حرارت بدن انسان نیم درجه بالا برود، به‌طور نظری مقاومت ما در برابر قارچ‌ها پایین می‌آید؛ همین بذر ترس سریال است.
۵. موسیقی سریال آخرین بازمانده از ما : وقتی گوستاوو سانتائولایا دلِ صحنه را می‌لرزاند
سانتائولایا که اصلاً گیمر نیست، می‌گوید «کامل‌ترین ساز من، سکوت است». او برای نسخهٔ تلویزیونی سه قطعهٔ اصلی بازی را «بازکالیبراسیون» کرد و به کمک دیوید فلمینگ صدای خرابی کابل برق و وزش باد را سمپل کرد تا حس پوسیدگی جهان را وارد تم‌ها کند (theverge.com, en.wikipedia.org). نتیجه؟ یک ساندترک مینیمال که وقتی «الی» در کلیسا گیتار می‌نوازد، تو هم ناخواسته نفس را در سینه حبس می‌کنی.
۶. اقتباس در برابر اصل بازی؛ تفاوت‌ها و بحث‌های داغ
برخی طرفداران معتقدند سریال با افزودن فلش‌بک، تصمیم جنجالی جوئل در پایان را «اخلاقی‌تر» کرده و خاکستری بودن بازی را کم‌رنگ ساخته است (polygon.com). از سوی دیگر، منتقدان تلویزیونی این تغییر را لازمهٔ مدیومی می‌دانند که مخاطبش تجربهٔ عملی کنترل جوئل را ندارد. اپیزود «Long, Long Time» نیز چاقوی دو لبه شد: یک داستان عاشقانهٔ میانسال که به‌گفتهٔ برخی بینندگان «پویای جهان را کند می‌کند» و از نظر دیگران، کیفیت را بالا می‌برد. همین چندصدایی شاید مهم‌ترین دلیل دوام سریال در صدر بحث‌های شبکه‌های اجتماعی باشد.
۷. فصل دوم و آیندهٔ سریال آخرین بازمانده از ما
فصل دوم از ۱۳ آوریل ۲۰۲۵ با اپیزود «Future Days» شروع شد و هفت هفته هر یکشنبه روی آنتن رفت (en.wikipedia.org, menshealth.com). روایت پنج سال جلو می‌پرد؛ جایی که الی و جوئل در جکسون ساکن شده‌اند، اما سایهٔ گذشته سنگین‌تر از همیشه است. پایان خوش؟ هرگز! HBO همین حالا فصل سوم را تأیید کرده و قول داده بخش پایانی بازی دوم را در آن بگنجاند (ew.com).
۸. چرا باید همین امشب ببینی؟
- واقعی‌ترین زامبی‌های تلویزیون: پروتزهای دستی + VFX حداقلی = کابوس‌های بی‌بدیل.
- فیلم‌برداری 4K واقعی در طبیعت کانادا؛ یک دوره رایگان «لوکیشن‌یابی».
- موسیقی مینیمال اما استخوان‌سوز؛ کافی است شیشه را پایین بکشی و تارهای گیتار سانتائولایا را بشنوی.
- اکشن حساب‌شده، خبری از گلوله‌های بی‌هدف نیست.
- کلاس درس روابط انسانی در اپیزود ۳؛ اگر هنوز ندیده‌ای، دستمال دم دست بگذار.
- تنوع نمایندگی؛ از زوج میانسال دگرباش تا شخصیت‌های بومی آمریکا.
- کوردیسپسی که واقعاً وجود دارد؛ ترس سریال ریشه در علم دارد.
- آیندهٔ تضمین‌شده؛ فصل سوم در راه است، پس سرمایه‌گذاری زمانی‌ات هدر نمی‌رود!
۹. نتیجه‌گیری نقد و بررسی سریال آخرین بازمانده از ما – توپ توی زمین توست
اگر دنبال یک سریال پسا‌آخرالزمانی می‌گردی که فقط روی خون و غم ژست نگیرد و هرچند دقیقه یک‌بار قلبت را بچلاند، «The Last of Us» همان است. من بعد از تماشای دوبارهٔ اپیزود «زمستان» هنوز موقع صحنهٔ آتش، گلویم می‌سوزد. حالا نوبت توست:
- کدام صحنه یا دیالوگ بیشتر در تو ماند؟
- اگر بازی را تجربه کرده‌ای، بزرگ‌ترین تفاوت احساسی نسخهٔ سریال برایت چه بود؟
- چه سریال یا فیلم آخرالزمانی مشابهی پیشنهاد می‌کنی تا دفعهٔ بعد درباره‌اش گپ بزنیم؟
منتظر کامنتت هستم؛ شاید پیشنهادت جرقهٔ مقالهٔ بعدی باشد و کنار هم جامعهٔ طرفداران آخرالزمان را بزرگ‌تر کنیم. چراغ‌ها خاموش، پلی بزن؛ قول می‌دهم بعد از تیتراژ، هنوز بخواهی در این جهان بمانی. 🎬
منابع
- امتیاز راتن‌تومیتوز و آمار امی – (rottentomatoes.com, en.wikipedia.org)
- لوکیشن‌های آلبرتا – (newcalgarylistings.com, storeys.com, civitatis.com)
- علم کوردیسپس – (vox.com, medicine.yale.edu, thelastofus.fandom.com)
- نقدهای انتقادی اقتباس – (polygon.com)
- موسیقی سانتائولایا – (theverge.com, en.wikipedia.org)
- زمان‌بندی فصل دوم و تأیید فصل سوم – (en.wikipedia.org, menshealth.com, ew.com)